De hele heisa de voorbije weken omtrent het aantal vlees- en veggiestandjes op de Gentse Feesten, geeft duidelijk aan dat een vrije en polariteitsvrije omgang met voeding meer dan ooit een noodzaak vormt voor de toekomst. Niet zozeer de beslissing van de Stad Gent ervaarde ik als problematisch, maar wel de artikels in de media en de vele reacties hierop van beide zijden. We leven de laatste jaren steeds meer in een cultuur die van polariseren en de uiterlijke perceptie haar kernpunt maakte ten koste van het inhoudelijke gesprek.
De vraag stelt zich inderdaad of het gunstig is dat een overheid of een instantie sturend ingrijpt in het voedingspatroon van het individu. Net zoals de vraag zich de voorbije twee jaar stelde of het gunstig is dat een overheid ingrijpt in de individuele gezondheid van de mens. Vanuit een wat ruimer perspectief bekeken, een holistisch of zelfs geesteswetenschappelijk perspectief, is de tijd van het ingrijpen van bovenaf door overheden, instituten, instanties of organisaties een ontwikkeling die op haar einde loopt.
Het moment is aangebroken dat het individu meer en meer eigen verantwoordelijkheid opneemt, zelf denkt en beslissingen neemt omtrent zijn of haar voedselkeuzes en dit op basis van doordachte en concrete argumenten. Of die doordachte en bewust gemaakte keuzes van het individu daarbij dienen te worden opgedrongen of opgelegd aan alle anderen is maar de vraag natuurlijk.
25 jaar ervaring in de vegetarische keuken en meer dan 1500 vegetarische kooklessen en opleidingsdagen maakten me duidelijk dat een 'echte' en 'duurzame' verandering niet tot stand wordt gebracht door iets op te leggen. Maar daarentegen door het aanbieden van nieuwe mogelijkheden, ideeën en inhoudelijke gezichtspunten, waarna de ruimte wordt gelaten aan het individu om hem of haar volledig zelf te laten beslissen.
In de huidige tijd hebben we niet meer regels maar vooral meer bewustzijn nodig. Als een vegetarische voedingswijze opgelegd zou worden vanuit een overheid of via een wet, zou dit nooit werken. De 'afgedwongen' verandering zou nooit een werkelijk 'duurzame' en 'echte' verandering tot stand brengen, omdat ze niet uit het individu zelf komt, maar aan hem of haar opgelegd wordt.
Holistisch
Als we op één iets moeten inzetten in de huidige tijd dan is het op het ontwikkelen van meer bewustzijn en een inhoudelijk verhaal. Dit kan zeer praktisch door bijvoorbeeld het zichtbaar maken van de vele nieuwe mogelijkheden met plantaardige en vegetarische voeding en verder door het aanreiken van nieuwe ideeën en ruimere gezichtspunten. Hiermee bedoel ik dat we de werking van voeding op de gehele mens kunnen leren kennen en niet louter op het fysieke vlak of op het vlak van onze fysieke gezondheid.
Het bekijken van de voeding vanuit een holistisch of een ziels-geestelijk mensbeeld opent heel wat nieuwe inzichten. Het maakt vooral ook duidelijk dat het al dan niet eten van vlees niet louter een zaak is van goed of slecht, van gezond of ongezond of van schadelijk en gunstig. Deze tijd en in wezen ook de filosofie achter de vegetarische keuken vragen om polariteitsvrij te leren omgaan met voeding, wat inhoudt dat je respect en begrip toont voor degenen die verkiezen om bewust of onbewust vlees te eten.
Het overstappen naar een meer vegetarische keuken is niet louter het uiterlijk weglaten van vlees, maar vraagt ook een nieuwe stap in de ontwikkeling van ons bewustzijn of ons denken. Een duurzame en authentieke verandering kan alleen ontstaan wanneer we niet alleen uiterlijk ons voedingspatroon veranderen, maar ook zelf veranderen en verder ontwikkelen in ons bewustzijn of in ons denken.
We zouden ons kunnen afvragen waarom we als mens en als cultuur in de loop van onze ontwikkeling overgegaan zijn tot het eten van vlees alsook waarom op een bepaald moment een groeiende groep van mensen besluit om daarvan af te zien. Welke ontwikkeling in het individu en welke ontwikkeling in een cultuur vertoont zich hier? Het opent een interessant gebied, dat pas tot tevredenstellende antwoorden leidt wanneer men die vanuit een ruimer perspectief bekijkt. Concreter uitgedrukt: wanneer we niet louter vanuit gezondheidsvlak of klimatologisch vlak kijken maar ook in samenhang met het bewustzijn, de ontwikkeling van het bewustzijn en dus ook de ontwikkeling van het denken.
Morele arrogantie
Door bewustzijnsontwikkeling te betrekken in dit verhaal kunnen we begrip opbrengen voor iemand die nog vlees wenst te eten. Dat is iets geheel anders dan iemand die nog vlees eet een 'holenmens' te noemen, zoals ik las in een artikel in Knack. Zo'n uitspraken helpen de zaken niet vooruit en lokken door hun morele arrogantie veelal onnodige weerstand en polarisatie uit, wat ik ook in mijn lessen en gesprekken de voorbije tijd kon vaststellen.
Inzetten op het ontwikkelen van meer bewustzijn en het tonen en aanbieden van nieuwe mogelijkheden, ideeën en gezichtspunten is inderdaad een trage weg. Een innerlijke verandering vraagt tijd maar is duurzamer, authentieker en op langere tijd bekeken gunstiger dan een snelle uiterlijke verandering waarop soms wordt aangestuurd vanuit diverse ideologieën.
Echte vrijheid betekent niet op elk moment kunnen doen wat je wenst te doen of te eten. Echte vrijheid gaat gepaard met verantwoordelijkheid. De verantwoordelijkheid van het individu om de zaken zelf te doordenken en te onderzoeken en van daaruit zijn voedingspatroon zelfstandig vorm te geven. In deze verantwoordelijkheid kan en mag de overheid of een welbepaalde instantie zich, wat mij betreft, niet inmengen en nog minder via gerichte regels een bepaald voedingspatroon opleggen.