Echo
De maan breekt de nacht open. Vol aan de hemel manifesteert haar zachte licht zich te midden van een hemelgewelf waarin sterren zich proberen te tonen. Ik wens de straatlantaarn die als een soldaat mijn tuin bewaakt ver weg. De stilte staat in schril contrast met de schreeuwerige wereld waarin morgen de zon weer opkomt. Ik zit daar maar wat te staren naar het eindeloze palet aan schakeringen blauw en weet sinds lang even niet meer goed wat te zeggen wanneer de invallende dauw om antwoorden vraagt. Hoe worden we morgen wakker in een samenleving waarin vreemde denkbeelden en doorgeslagen angst de mars uitmaken? Onder het toenemende gedram lijkt het moeilijker een stem te vinden die helder klinkt. Het ritme van het (corona)debat lijkt grondig verstoord.
Wie durft nog te vragen of het allemaal wel klopt wat we doen? Wie twijfelt zaait wordt als een gevaar beschouwd en met grote stelligheid in maatschappelijke quarantaine gezet, om te bezinnen over trouw aan een regime dat toch het beste voor heeft met alle burgers, behalve met diegene die wel eens wenkbrauwen fronsen. Het vuur aan de lont steken is een actie die vandaag om stevige schouders vraagt waarop de gevolgen terecht komen. En dus doen velen het maar niet. Straf zijn dan ook zij die op een kritische plek blijven staan met het hoofd rechtop. De vaccinologen die het verhaal van de andere kant bekijken, de professoren die alternatieven op tafel leggen, de gezondheidsdeskundigen die vragen stellen. Niet omdat ze dwars willen zijn. maar omdat ze vanuit onderzoek en ervaring dingen zien die om overleg vragen. Sterk zijn zij die blijven proberen om vanuit bewustzijn uit te leggen wat moeilijk te begrijpen valt, zij die vanuit bepaalde kennisdomeinen blinde vlekken zichtbaar maken en een grens verleggen omdat toch iemand het moet doen? En moedig zijn zij die hun stem laten horen vanuit verbinding en empathie, zij die zoeken naar het midden en er een landkaart bijhalen van mogelijke routes naar een gedeeld doel. Ze lijken de luizen in de pels vandaag, maar zouden wel eens de helden van de samenleving morgen kunnen zijn en de leiders van de toekomst.
Het vuur aan de lont steken is een actie die vandaag om stevige schouders vraagt waarop de gevolgen terecht komen. En dus doen velen het maar niet.
Ik hoor hen graag bezig. Een maatschappelijk debat is maar zo rijk als er stemmen zijn die gehoord mogen worden. Maar soms lijkt het ook uitdagend, want om gevoed te mogen worden vanuit verschillende bronnen lijk je weleens pertinent ingedeeld te worden bij de ‘groep’ die omwille van hun scherpe en soms kritische blik al te gemakkelijk als een bende aan te pakken ‘lastposten’ wordt weggezet. Ik word er bij momenten door verscheurd. Kiezen lijkt meer dan ooit verliezen en de keuze over waar je in de samenleving staat wordt momenteel zelfs vanuit overheidswege voor jou gemaakt. Dat is in eerste instantie angstaanjagend. Want voor een aantal mensen worden essentiële rechten ingeperkt op basis van de stappen die ze in eer en geweten zetten en de stemmen bij wie ze zich aansluiten.
Maar dan, nadat de eerste golf van onzekerheid omwille van botsende meningen gaat liggen, begin ik te begrijpen waarin de echte waarde van de ‘luizen in de pels’ zit. Tegenwind, ja. Maar ook: het voorbeeld dat ze stellen. Ze zijn niet bang. En als je net als hen je moed samenraapt en in de bronnen blijft springen die je voeden, vanuit een open geest blijft observeren en vanuit verbinding het gesprek blijft aangaan om de andere kant van het verhaal te tonen, begin je plots te beseffen dat er in de kronkels van de hedendaagse samenleving een ongelooflijke uitnodiging van het leven zit. Als je je rug recht houdt, de schouders sterk en het bewustzijn scherp kan je stilaan gaan zien dat de vele reacties op een virus in de eerste plaats diepgaande triggers zijn om onszelf, onze relaties en ook om onze waardepatronen eens grondig onder de loep te nemen.
Het mag naast een wetenschappelijk discours ook over bewustzijn gaan. De urgente vragen die we op maatschappelijke schaal stellen over hoe we omgaan met angst, controle, alternatieve percepties en blinde vlekken die zichtbaar worden, zijn makkelijk terug te brengen tot het universum van ons eigen leven en zelfs tot in de meest intieme hut waar de relatie met onszelf huist. En klikt het daardoor plots niet meer met jezelf, een of ander kader of je naasten, dan zal het botsen en uit dergelijke confrontaties wordt dan wel weer iets nieuws geboren. Of niet. Het is soms brutaal en meedogenloos om te beseffen dat bepaalde relaties, oude waarden en gewoontes stilaan vragen om losgelaten te worden. Ook dat is eigen aan de tijd.
Maar in het licht van alles wat uiteindelijk mag transformeren, en in de schaduw van dat wat sterft, zal er een echo zijn. Een echo zo helder als de nieuwe volle maan bij nacht, waarrond op een dag de sterren weer zullen schitteren.